Mogą ważyć tonę albo kilkanaście gramów, jedne zjada się ze smakiem, inne tylko cieszą oczy. O czym mowa? O dyni, bohaterce baśni o Kopciuszku i amerykańskiego święta Halloween.
Wiele gatunków dyń nie tylko dobrze smakuje, ale również ładnie wygląda. Spośród jadalnych dyń uprawianych w Polsce popularne są zwyczajne, olbrzymie i makaronowe. Coraz więcej wielbicieli zyskują także patisony, kabaczki i cukinie, które należą do dyniowatych.
Banie na talerz
W naszym kraju uprawiane są zarówno banie, czyli dynie olbrzymie, jak i dynie zwyczajne. Największym zainteresowaniem cieszą się te warzywa w Halloween, gdy „dyniowe głowy” zdobią wejścia do domów i wystawy sklepów.
Dynie olbrzymie idealnie zdobią ogród jesienią. Większość bań nadaje się do jedzenia, ale również wśród nich, podobnie jak w przypadku dyni zwyczajnej, pojawiają się odmiany jedynie ozdobne. Łodygi dyni olbrzymiej dorastają do pięciu metrów wysokości. Warzywa zawierają w sobie jadalny, bezwłóknisty miąższ. Banie mogą ważyć nawet około pięciuset kilogramów.
Dyniowe wariacje
Dynie mogą być również ozdobne. Wówczas wyróżniają się kształtem i kolorem. Jedne są jaskrawożółte, inne w cętki, a jeszcze inne niemal czarne. Na uwagę zasługują te z wypustkami na skórce oraz gładkie, ale kształtem przypominające grzyba, którego kapelusz jest w kolorze pomarańczowym, a nóżka beżowym.
Wszystkie odmiany o fantazyjnych kształtach są wariacjami dyni zwyczajnej (Cucurbita pepo) lub dyni olbrzymiej (Cucurbita maxima). Zazwyczaj są jednak niejadalne. Mają bowiem twardy miąższ i skórkę. Ale coś za coś. Dzięki temu są trwalsze. Dobrze znoszą temperaturę pokojową. Mogą więc posłużyć jako dekoracja mieszkania. A położone na ozdobnym talerzu gdzieś na stole czy kredensie dodadzą trochę koloru wnętrzu w ponure i słotne jesienne dni. Jedyne, co może ulec zmianie, to kolor skórki: wszystkie zielone plamy na owocach dyni prędzej czy później zmienią kolor: jasnozielone wzory przebarwią się na żółto, a ciemnozielone na pomarańczowo.
_____________________________________________________________________________________________
Jeśli chcesz uprawiać dynie ozdobne, co roku musisz kupować nowe nasiona. Wyhodowanie ich z zebranych pestek graniczy z cudem
_____________________________________________________________________________________________
Tykwa to jedna z ozdobnych odmian roślin dyniowatych. Choć kojarzy się z krajami tropikalnymi, można uprawiać ją także w Polsce. Jej owoce mają pękaty kształt, który zwęża się i wydłuża na jednym z końców. Zdrewniałe owoce tej rośliny jednorocznej to świetny materiał do tworzenia rękodzieła. Można z nich zrobić m.in. wazony, misy, szkatułki, ale również ekologiczne budki i domki dla ptaków. Tykwa posłużyć też może do wyrobu instrumentów muzycznych, tj. marakasów.
Dynia jest również ozdobna ze względu na liście. Jej płożące się łodygi i wielkie palczaste liście mogą okazać się nieocenioną ozdobą w ogrodzie. Uprawa dyń sprawdza się m.in. w okolicach kompostownika lub w zapuszczonych częściach ogrodu.
Miłośniczki słońca
Dynie do uprawy potrzebują dużo słońca. Są też ciepłolubne. Lubią glebę przepuszczalną o wysokiej zawartości azotu, bogatą w składniki odżywcze. Uprawiać je można na dwa sposoby: wysiewając wprost do gruntu (najlepiej zrobić to do 10 maja) albo zrobić z dyni rozsady. W tym drugim przypadku do każdej doniczki wypełnionej torfem wkłada się po 2 nasiona. Rozsady robi się nie później niż do połowy kwietnia. Kiedy nasiona wzejdą, należy uszczknąć słabszą siewkę. Połowa maja to czas, w którym rozsada powinna trafić do gruntu.
 | Piżmowa (Butternut) ma butelkowaty ub dzwonowaty kształt, a jej cienka i łatwa do obrania skórka ma beżowo- -różowy kolor. Pod nią znajduje się pomarańczowy miąższ o orzechowym aromacie. Najczęściej przyrządza się ją, przekrawając na pół, usuwając nasiona, smarując masłem i zapiekając. |
 | Cucurbita pepo „Autumn Wings” to odmiana o kształcie gruszki, z której wyrasta pięć podwójnych żeber. Ma różnobarwne owoce – od jasnożółtych po czarne. Mogą być jednolite lub dwu- czy czterokolorowe. Bywają być gładkie, w paski lub nakrapiane. To idealna odmiana do osłony ogrodowej altany |
 | Brodawkowata (Warted) – dynia o dekoracyjnej, pokrytej wypustkami grubej skórce i smacznym miąższu. Jak na dynię przystało, ma pomarańczowe owoce |
 | Cucurbita pepo – dynia zwyczajna, zwana też Danką Polką. Uprawia się ją na nasiona. Jej owoce ważą około 3 kg. W każdym znajduje się 500 dużych, białych bardzo smacznych nasion |
 | Cucurbita pepo „Sweet Dumpling”. Należy do odmian jadalnych. Jej owoce są kuliste lub lekko spłaszczone o średnicy od 8 do 12 cm. Mają kremową skórkę w pionowe, ciemnozielone tworzące mozaikę pasy. Są nie tylko smaczne, ale i ozdobne. Długo utrzymują świeżość. Można je również zjeść. Sprawdzają się w formie faszerowanej i zapiekanej. Najlepsza jest do zjedzenia po 4 miesiącach od zbioru |
 | Cucurbita maxima var. turbaniformis „Mini Red Turban” ma kształt małego, dwukolorowego grzyba. To odmiana jednocześnie dekoracyjna i jadalna. Jako ozdoba posłużyć może nawet rok, choć jej owoce nie mają twardej skórki. Jej miąższ jest aromatyczny, jaskrawopomarańczowy. Po odcięciu czerwonej czapeczki można ją wydrążyć i wykorzystać jako miseczkę do podania zupy |
Dorota Słomczyńska