Obsypane w maju kulistymi kolorowymi kwiatami krzewy różaneczników od lat fascynują ogrodników. Oprócz kwiatów te egzotyczne rośliny mają również ozdobne liście. U większości gatunków są bowiem wiecznie zielone, co sprawia, że dekorują ogród także zimą.
Najlepszym okresem na ich sadzenie jest czerwiec. Jednak kupione w pojemnikach, dostępne w centrach ogrodniczych, azalie i różaneczniki można sadzić do jesieni. Różaneczniki należą do najpiękniejszych kwitnących krzewów. Posadzone w grupie wyglądają bardzo efektownie. Najlepiej prezentują się na tle drzew i krzewów iglastych. Decydując się na ich uprawę, pamiętajmy, że są to rośliny z rodziny wrzosowatych. Chcąc cieszyć się pięknem ich kwiatów i bujną, zdrową zielenią, musimy spełnić ich wymagania i stworzyć optymalne warunki do rozwoju. Gleba pod nimi powinna być próchniczna, najlepiej gliniasto- piaszczysta o odczynie kwaśnym, dostatecznie wilgotna i koniecznie zdrenowana. Lubią miejsca półcieniste, osłonięte od wiatru, a powietrze niemal leśne, przesycone wilgocią. W warunkach naturalnych różaneczniki można spotkać na obu półkulach ziemi (Azja, Ameryka Północna, Europa). W Polsce w warunkach naturalnych występuje tylko jeden gatunek – azalia pontyjska (Rododendron luteum).
Różaneczniki to ogromna różnorodność gatunków (jest ich około 1000) i odmian, które szacuje się na niemal 4000, powoduje, że każdy znajdzie coś dla siebie. Poszczególne grupy różaneczników różnią się od siebie barwą i kształtem kwiatów. Są więc białe, żółte, fioletowe, czerwone i pomarańczowe. Różnice są też w długości kwitnienia, która waha się od 2 do 4 tygodni. Różne mają również pokrój i siłę wzrostu.
Lubią półcień
Różaneczniki i azalie świetnie komponują się na rabatach z innymi roślinami z rodziny wrzosowatych, tj. wrzosami, wrzoścami. Ich grube skórzaste ciemnozielone liście stanowią doskonałe tło dla wielu roślin ozdobnych. Różaneczniki sprawdzają się także jako rośliny rozjaśniające cieniste zakątki ogrodu. Ponieważ mają płytki system korzeniowy, lubią sąsiedztwo drzew o głębokim systemie korzeniowym, np. dęby lub sosny, które ponadto osłonią krzewy przed wiatrem i ostrym słońcem.
System korzeniowy różaneczników jest szeroki, więc średnica miejsca, w którym będziemy wymieniać podłoże, powinna być jak największa. Różanecznikom w ogrodzie najbardziej przypadną do gustu miejsca półcieniste lub cieniste. Unikajmy sadzenia ich pod drzewami, które płytko się korzenią (brzozy, topole, wiązy, lipy), ponieważ mogą konkurować z krzewami o składniki pokarmowe. Starajmy się również nie sadzić ich przy murach, które nagrzewając się, mogą wysuszać powietrze i glebę wokół krzewów. Ponadto w ziemi mogą zalegać resztki wapna, którego różaneczniki nie lubią. W miejscach słonecznych możemy również sadzić azalie, ale trzeba im zapewnić wysoką wilgotność podłoża.
...i wilgoć
Ze względu na płytki system korzeniowy różaneczniki reagują na niedostatek wody w górnej warstwie gleby oraz na braki nawożenia. Dlatego dobrym sposobem na utrzymanie stałej wilgotności podłoża i dostarczenie odpowiedniej ilości składników pokarmowych jest ściółkowanie krzewów kompostem z liści bądź kory. Zapobiega to również rozwojowi chwastów wokół roślin, co jest dodatkową zaletą. Wiosną można jednorazowo nawozić rośliny azofoską w ilości 100 g/m2. W okresie letnim różaneczniki mogą wymagać częstego podlewania.
Starajmy się na bieżąco usuwać przekwitnięte kwiaty, nie dopuszczając do zawiązywania się nasion – dzięki temu przyszłoroczne kwitnienie będzie obfitsze i lepszej jakości. Różaneczniki nie potrzebują regularnego przycinania, jednak lekkie przycięcie młodych roślin po kwitnieniu zachęca je do bardziej krzewiastego wzrostu. Wczesną wiosną usuwamy również wszystkie pędy uszkodzone przez mróz.
Najczęściej przemarzają gatunki zimozielone. Pod wpływem działania wiatru i niskiej temperatury tracą wodę, która wyparowuje z powierzchni blaszek liściowych, natomiast zamarznięta gleba nie pozwala na uzupełnienie jej niedoboru. Dlatego warto okrywać różaneczniki zimozielone matami słomianymi lub włókniną w celu zabezpieczenia ich przed suszą fizjologiczną.
Przycinanie i ogławianie
Do najważniejszych zabiegów po przekwitnieniu azalii i różaneczników należy usunięcie starych kwiatostanów. W przeciwnym razie zaczną się na nich tworzyć nasiona. Ma to niekorzystny wpływ na roślinę, gdyż zmusza ją do uruchomienia rezerw pokarmowych oraz opóźnia zawiązywanie nowych pędów. To z kolei prowadzi do słabszego rozwoju pędów kwiatostanowych. Wyłamywanie starych kwiatów jest proste, gdyż są kruche. Musimy jednak zwracać uwagę, by nie uszkodzić wyrastających nowych pędów w kątach liści. Wystarczy przekwitnięte kwiaty chwycić między kciuk a palec wskazujący i ostrożnie wyłamać u nasady. Gdy stare kwiaty zostaną usunięte, z pachwin liści zaczną wyrastać nowe pędy.
Oprócz wyłamywania pędów pamiętajmy również o odchwaszczaniu. Należy je wykonać bardzo ostrożnie, gdyż korzenie azalii i rododendronów rozrastają się tuż pod powierzchnią ziemi. Łatwo je zatem uszkodzić podczas zbyt głębokich zabiegów. Lato to także czas nawożenia, ponieważ rośliny są w trakcie tworzenia pędów kwiatostanowych i pąków kwiatowych na następny rok.
Sadzenie
W miejscu sadzenia wymieniamy 50 cm warstwy podłoża na torf wysoki lub specjalną mieszankę ziemi do uprawy, kory sosnowej i ziemi ogrodowej w proporcjach 1 : 1 : 1 i w takiej mieszance umieszczamy rośliny tak głęboko, jak rosły w pojemniku.
Ostatnim z zabiegów jest ściółkowanie. Chroni glebę przed zbytnim wysychaniem. Podczas okresów suchych pamiętajmy o częstym podlewaniu. Pod każdy krzew dostarczmy wówczas co najmniej wiadro wody dziennie. Najlepszą ściółką dla różaneczników jest kora sosnowa.
Azalie czy różaneczniki?
Ogrodnicy dzielą różaneczniki na właściwe – o liściach zawsze zielonych, oraz azalie – o liściach opadających na zimę. Gatunki i odmiany sprawdzające się w naszym klimacie możemy wykorzystywać do nasadzeń rabatowych pierwszo- lub drugoplanowych, ponieważ ich siła wzrostu, uzależniona od gatunku, wynosi od kilku centymetrów do 2–4 m wysokości.
Powodzenie uprawy różaneczników zależy od zapewnienia im odpowiednich warunków wzrostu. Tylko wtedy krzewy będą długo i obficie kwitły oraz dobrze się rozrastały.
Różaneczniki w miejscach naturalnego występowania rosną na glebach kwaśnych. Odczyn gleby do uprawy powinien wynosić 3,5–5,0 pH. Dlatego lepiej przed sadzeniem dobrze przygotować podłoże, niż później przesadzać rośliny z powodu ich złego wzrostu.
pz
