Zima to czas, gdy ogrody ostatecznie tracą większość swoich walorów dekoracyjnych. Wyjątek stanowią niektóre drzewa i krzewy, których ozdobne owoce pozostają na roślinach przez długi okres jesieni i zimy. Część z nich ma jadalne owoce, które wabią do ogrodu chętnie je zjadające ptaki. Niektóre owoce mogą być również spożywane przez ludzi.
Berberys to ciernisty krzew o niewielkich wymaganiach. Rośnie praktycznie na każdej glebie, najlepiej na lekkich, ubogich w wapń. Stanowisko powinno być jasne lub lekko zacienione (w przypadku roślin zimozielonych). Krzewy dobrze znoszą mrozy, jedynie berberys Wilsona może przemarzać w ostrzejsze zimy, zwłaszcza w środkowej i wschodniej części kraju. Gatunki zimozielone berberysów wymagają gleb wilgotnych, a przed nastaniem zimy – obfitego podlania. Z uwagi na podatność roślin na rdzę (zwłaszcza berberysu zwyczajnego) nie należy ich sadzić w pobliżu pól uprawnych. Rośliny rozmnaża się z nasion bądź z sadzonek pędowych pobieranych w drugiej połowie lata. Berberysy znajdują zastosowanie jako żywopłoty, rośliny do obsadzania skarp, rośliny okrywowe. Dodatkowo charakteryzują się ozdobnymi czerwonymi owocami, długo utrzymującymi się na krzewach.
Dławisz amerykański
Dławisz amerykański to pnącze, którego ozdobą są przede wszystkim zebrane na wierzchołkach pędów owoce. Rzadko jest atakowany przez choroby i szkodniki. Dobrze znosi cięcie. Może rosnąć w miejscach lekko ocienionych, preferuje jednak stanowiska słoneczne, na których lepiej zawiązuje owoce. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, jednak najlepiej rozrasta się na glebach żyznych. Dobrze nadaje się do pokrywania wysokich ogrodzeń, altan, pergoli i trejaży. Można go również sadzić przy pniach dużych drzew.
Dzika róża
Dzika róża jest popularnym krzewem rosnącym na terenie Europy,w tym Polski. Można ją spotkać przy drogach i miedzach oraz skrajach lasu. Ma niewielkie wymagania, rośnie na każdej glebie. Stanowisko dla dzikiej róży powinno być słoneczne, ewentualnie półcieniste. Krzew nie lubi nadmiernej wilgoci, dlatego podlewanie można ograniczyć do okresów suszy. Co roku na wiosnę krzew należy prześwietlić, usuwając pędy chore i uszkodzone. Najlepiej prezentują się krzewy posadzone pojedynczo, jednak można z nich formować żywopłoty. Ozdobne owoce są surowcem leczniczym oraz dodatkiem do potraw.
Głóg
Głóg wymaga gleb wilgotnych, bogatych w składniki pokarmowe, o lekko zasadowym lub obojętnym odczynie. Stanowisko dla głogu powinno być słoneczne lub lekko zacienione, roślina dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza. Krzewy sadzi się pojedynczo lub formuje z nich gęste, trudne do pokonania żywopłoty. Dekoracyjne owoce znalazły także zastosowanie w lecznictwie – związki w nich zawarte działają rozkurczająco i uspokajająco. Owoce głogu jednoszyjkowego wykorzystuje się też do produkcji dżemów, win.
Kolcosił
Kolcosił obejmuje wiele gatunków z ozdobnymi liśćmi. Dekoracyjne są również kuliste owocostany. Rośliny są mrozoodporne. Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym lub ewentualnie lekko ocienionym. Wymagają żyznej, próchnicznej i umiarkowanie wilgotnej gleby. Rozmnaża się je przez wysiew nasion jesienią bądź wiosną lub przez sadzonki.
Ognik
Ognik jest rośliną zimozieloną. Wymaga stanowiska słonecznego lub lekko zacienionego, osłoniętego. Do uprawy ognika nadają się gleby żyzne, piaszczysto-gliniaste, o odczynie obojętnym, średnio wilgotne. Owoce na krzewach utrzymują się bardzo długo, aż do grudnia. Rośliny można sadzić pojedynczo lub w grupach, dobrze rosną pod murem, w miejscach osłoniętych. Nadają się także na żywopłoty. W uprawie znajduje się wiele odmian różniących się przede wszystkim kolorem owoców.
Palecznik chiński
Palecznik chiński jest krzewem polecanym do uprawy w środkowej i zachodniej Polsce. Wymaga gleb żyznych, przepuszczalnych i umiarkowanie wilgotnych. Stanowisko powinno być słoneczne lub półcieniste, koniecznie osłonięte od wiatru, gdyż roślina łatwo przemarza. Młode rośliny zimą należy okrywać. Co roku wiosną należy usuwać uschnięte pędy. Krzew nadaje się do uprawy w ogrodzie. Jesienią jest szczególnie dekoracyjny, gdyż przebarwia się na żółto, co kontrastuje z niebieskogranatowymi torebkami. Torebki kształtem przypominają strąki i osiągają długość do 15 cm.
Pięknotka japońska
Pięknotka japońska najlepiej owocuje na ciepłych i słonecznych stanowiskach, chociaż znosi również zacienienie, w których jednak zawiązuje mniej owoców. Kwitnie i owocuje na pędach jednorocznych, więc nie odejmą jej urody nawet uszkodzenia przez mróz. Warto jedynie zabezpieczać młode rośliny poprzez kopczykowanie na zimę korą. Krzewy można też prowadzić, wycinając wszystkie pędy wiosną. Ozdobą są liczne owoce o ciekawej barwie, chętnie zjadane przez ptaki.
Pigwowiec
Pigwowiec (chiński i japoński) potrzebuje stanowiska słonecznego lub półcienistego, ma małe wymagania glebowe. Krzew dobrze znosi mroźne zimy, udaje się na terenie całego kraju. Pigwowiec jest często mylony z pigwą, różni się od niej niższym wzrostem, mniejszymi owocami, o cytrynowym zapachu oraz zastosowaniem. Wykorzystywany jest jako roślina okrywowa lub jako żywopłot. Nadaje się do zestawień z innymi krzewami ozdobnymi, na przykład z forsycją lub tawułą. Owoce wykorzystuje się do produkcji nalewek, konfitur, soków, przecierów oraz galaretek.
Powojniki
Powojniki to powszechnie znane i uprawiane w licznych odmianach pnącza. Ich ozdobą są przede wszystkim bardzo dekoracyjne kwiaty, a w okresie jesieni i zimy również puchate, srebrzyste owocostany. Mogą być one również ścinane i używane do suchych bukietów. Powojniki rosną najlepiej na glebach żyznych, próchnicznych i zasobnych w wapń (pH 6 do 7) oraz umiarkowanie wilgotnych. Stanowisko powinno być słoneczne, jednak rośliny lubią, aby ich podstawa był ocieniona, dlatego podsadza się je zwykle mniejszymi roślinami.
Suchodrzew
Suchodrzew wymaga stanowisk półcienistych lub słonecznych. Co do gleby nie ma dużych wymagań. Rośnie na glebach dość żyznych, niezbyt suchych. Roślinę dobrze jest ściółkować torfem lub korą. Najlepiej prezentuje się jako pojedynczy krzew.
Sumak octowiec
Sumak octowiec to również mało wymagający krzew. Dobrze rośnie na glebach wilgotnych i suchych, zbitych i przepuszczalnych, kwaśnych i zasadowych. Rośnie praktycznie w każdych warunkach świetlnych, jednak preferuje stanowisko słoneczne. Jest rośliną mrozoodporną oraz bardzo odporną na zanieczyszczenia środowiska. Najlepiej krzewy sadzić pojedynczo, aby wyeksponować ich niezwykły pokrój oraz dekoracyjne owocostany.
Trzmielina europejska
Trzmielina europejska nadaje się zarówno do nasadzeń pojedynczych, jak i na żywopłoty. Roślina jest całkowicie mrozoodporna. Ma niewielkie wymagania co do gleby. Preferuje stanowiska słoneczne, na których obficie owocuje. Owoce są bardzo ozdobne. Są to różowo-karminowe torebki, które po dojrzeniu pękają i wypadają z nich pomarańczowe nasiona. Zdobią krzew przez długi czas.
Tomasz W. Bralewski
Agnieszka Rosińska
 | Śnieguliczka Dobrze rośnie na glebach piaszczystych, ubogich, suchych lub lekko wilgotnych, o odczynie obojętnym. Udaje się zarówno na stanowiskach słonecznych, jak i zacienionych. Jest krzewem bardzo odpornym na zanieczyszczenia środowiska, znosi susze i mrozy. Po zimie należy usunąć stare pędy. Znalazła zastosowanie jako roślina okrywowa lub żywopłot. |
 | Irga Podobnie jak berberys, nie ma dużych wymagań. Rośliny dobrze rosną na glebach suchych i ubogich, także na kamienistych. Gatunki zrzucające liście na zimę wymagają stanowiska słonecznego, natomiast gatunki zimozielone dobrze rosną zarówno w miejscach nasłonecznionych, jak i półcienistych. Irga nie lubi stanowisk zbyt wilgotnych. Gatunki zimozielone przycina się wiosną, aby pobudzić je do krzewienia się, gatunki zrzucające liście na zimę przycina się po przekwitnięciu jesienią. Ze względu na duże walory dekoracyjne (ozdobne liście i owoce) krzewy uprawia się w ogrodach jako rośliny okrywowe, rośliny na skalniakach bądź jako niskie żywopłoty lub w pojemnikach. |