„Brytyjscy lekarze stwierdzili, że owoce borówki zabezpieczają przed pylicą, Dlatego polecają je górnikom, młynarzom i kominiarzom”
Nazywana jest też borówką czerwoną albo wiecznie zieloną, czerwienicą, gogodzą czy kwaśnicą. Roślinę można spotkać w lasach, najczęściej suchych, iglastych borach, a także na słonecznych polanach. Często kwitnie i owocuje dwukrotnie. Po raz pierwszy kwitnie w maju i czerwcu, a od lipca do września owocuje. Drugi raz kwitnie i owocuje w październiku, a nawet listopadzie. Liście, wyłącznie zdrowe, zbieramy późną jesienią lub wczesną wiosną. Suszymy je w miejscach przewiewnych, ocienionych, w temperaturze wyższej niż 20°C. Przechowujemy w workach lub papierowych torbach. Substancje czynne zawarte w liściach borówki zwiększają wydzielanie moczu, a z nim szkodliwych produktów przemiany materii. Niszczą bakterie w układzie moczowym, w tym często szczepy oporne na antybiotyki. Korzystne jest użycie liści borówki w przypadkach przewlekłych zakażeń układu moczowego, w kamicy moczowej, moczanowej, cysteinowej i ksantynowej. Podobnie jak na układ moczowy, związki w liściach borówki działają dezynfekująco na przewód pokarmowy. Likwidują wzdęcia brzucha i są dobrym lekiem w niezbyt nasilonych biegunkach oraz kamicy żółciowej. Związki czynne w borówce uszczelniają naczynia włosowate i znoszą stany zapalne naczyń, a także obniżają ciśnienie.
Owoce borówki brusznicy, poza tym że są surowcem do przyrządzania konfitur i wyśmienitym dodatkiem do mięs, są przede wszystkim cennym źródłem witaminy C. Flawonoidy w nich zawarte wzmacniają ściany naczyń i zapobiegają ich łatwemu pękaniu. Dzięki zawartości garbników mają działanie ściągające. Trzeba jednak pamiętać, że owoce borówki zawierają dużo kwasu szczawiowego i nie powinny być spożywane przez osoby, u których wydalanie szczawianów jest upośledzone. Owoce na lekarstwo zrywa się niezbyt dojrzałe i rozkłada cienką warstwą do suszenia.
Stosowanie
Odwar z liści przygotowujemy, zalewając pół łyżki suszonych liści szklanką wody. Wszystko gotujemy przez 2–3 minuty. Odstawiamy odwar na 10–15 minut i po przecedzeniu pijemy w 2–3 porcjach w ciągu dnia.
Możemy także przygotować mieszankę następujących ziół: 2 części suszonych liści borówki, 1 część korzenia arcydzięgla i 1 część liści ruty. Po wymieszaniu łyżkę tej mieszanki zalewamy szklanką wody i gotujemy przez 10 minut. Po ostygnięciu i przecedzeniu wypijamy w 2–3 porcjach w ciągu dnia. Stosujemy w przewlekłych stanach zapalnych pęcherza i dróg moczowych.
Liście borówki brusznicy można łączyć z zielem skrzypu polnego, kłączami perzu, liśćmi brzozy, liśćmi pokrzywy, zielem nawrotu i strączkami fasoli. Wszystkie składniki tej mieszanki mają działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe.
Świeże owoce borówki brusznicy – rozgniecione – mogą być używane do okładów na miejsca poparzeń. Suszone owoce borówki polecane są w przypadkach przeziębień z gorączką, zakażeń bakteryjnych, szczególnie u dzieci i osób w podeszłym wieku.
Odwar z owoców przygotowujemy, zalewając łyżkę suszonych owoców szklanką wody. Wszystko gotujemy przez 3–5 minut. Po przecedzeniu pijemy w 2–3 porcjach między posiłkami
Sos cumberland
Składniki: sok z 1/2 cytryny, sok i skórka z 1/2 pomarańczy, 2 łyżki stołowe galaretki z borówek, 1 łyżeczka startego imbiru, 1 łyżeczka startej gruszki, 1 łyżeczka chrzanu, 3 łyżki porto lub czerwonego wina.
Wykonanie: Galaretkę rozpuszczamy, skórkę z pomarańczy drobno kroimy i dodajemy wraz z imbirem i chrzanem do galaretki. Wszystko starannie mieszamy, dodajemy porto (lub wino) i odstawiamy na kilka godzin, by aromaty „się przegryzły”.
Powidła z borówki brusznicy
Składniki: 3 kg borówki, 10–20 dag cukru.
Wykonanie: Borówki przebieramy, usuwając zanieczyszczenia i resztki listków, myjemy i dobrze płuczemy na sicie. Część owoców (ok. 1/4) rozgniatamy drewnianym tłuczkiem w kamiennej lub drewnianej misce. Przekładamy do płaskiego emaliowanego naczynia i gotujemy na małym ogniu, aż masa zgęstnieje i zacznie odstawać od ścianek naczynia. Następnie wsypujemy resztę owoców (w dwóch partiach). Gotujemy do zagęszczenia, jak wyżej. Na koniec dodajemy cukier i gotujemy jeszcze 10–15 minut. Gotowe powidła wkładamy do słoików lub kamiennych garnków.
Zioła poleca Ewa Lubik – zielarka z Puszczy Noteckiej