Miewa wielobarwne rozety o wymyślnych kształtach. Może też mieć zwarte, pojedyncze, duże srebrzysto- -zielone lub czerwone głowy wyrastające wprost z ziemi albo wręcz przeciwnie – tworzyć soczyście zielone długie grona unoszące się nad ziemią. O czym mowa? O kapuście, niewątpliwej królowej jesiennych ogrodów. I od wieków miłościwie nam panującej w polskiej kuchni.
Tę niewątpliwą królową polskiej kuchni zawdzięczamy innej naszej królowej – Bonie Sforzy, żonie króla Zygmunta Starego. To ona sprowadziła do Polski popularne dziś warzywa zwane na jej cześć „włoszczyzną”, w tym kapustę, nie tylko tę włoską o pokarbowanych liściach (Brassica oleracea L. var. Sabauda), ale także kapustę głowiastą (Brassica oleracea L. var. capitata L.). Dziś ją kisimy, gotujemy i zjadamy na surowo. Spożywamy ją nie tylko dla smaku, ale również dla zdrowia. To najlepsze jesienne źródło soli mineralnych i witamin, głównie A, C, E i tych z grupy B.
Obok kapusty głowiastej w naszych ogrodach możemy też uprawiać kapustę ozdobną. Wywodzi się ona od kapusty warzywnej – Brassica oleracea, grupa Acephala. Też jest jadalna, ale mniej smaczna. Dotychczas wyhodowano około 30 jej odmian.
Dolne liście są zazwyczaj szarozielone. Na ich tle wyróżniają się najmłodsze, barwne liście, często fryzowane i ząbkowane. Na rabaty polecamy odmiany niskie i zwarte. W bukieciarstwie wykorzystuje się kapustę o długich pędach zakończonych, podobną do kwiatu, rozetką barwnych liści.
Rozmnaża się je z nasion. Zabarwienie górnych liści następuje dopiero gdy nadejdą chłodniejsze noce – w naszych warunkach klimatycznych: we wrześniu. Im niższa temperatura nocą, tym intensywniej zabarwione liście. Proces ten jest najlepiej widoczny, gdy temperatura wynosi około 10°C.
Nasiona możemy wysiewać wprost do gruntu w rzędach odległych o 15 cm. Można też posiać je w skrzynkach wypełnionych lekkim podłożem z dużą domieszką piasku. Już po 10 dniach możemy spodziewać się wschodu. W wypadku siewu do skrzynek siewki, gdy wytworzą 2–3 liście właściwe, kapustę pikuje się do doniczek albo bezpośrednio do gruntu.
Posadzone w ogrodzie kapusty należy systematycznie podlewać i nawozić. Nie stosujmy nawozów azotowych, gdyż sprawiają one, że liście słabo się wybarwiają. Kapusta wymaga słonecznego stanowiska. Ozdobne kapusty potrzebują też obfitego podlewania, ponieważ niedobór wody powoduje zahamowanie wzrostu oraz żółknięcie i opadanie liści. Nieregularnie podlewane i niedożywione ozdobne kapusty z dużym opóźnieniem tworzą rozety, które nie zdążą się prawidłowo wybarwić.
Rośliny przeznaczone na „kwiat” cięty wyrywa się z korzeniami i wstawia razem z nimi do wody, podobnie jak ma to miejsce u lewkonii. Korzenie odcina się dopiero po kilku godzinach lub można je pozostawić, co korzystnie wpływa na trwałość rośliny.
Kapusta to najlepsze jesienne źródło soli mineralnych i witamin, głównie A, C, E i tych z grupy B.
dr Beata Janowska
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu