Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju:
W Polszcze, w domu porządnym, z dawnego zwyczaju,
Jest do robienia kawy osobna niewiasta,
Nazywa się kawiarka; ta sprowadza z miasta
Lub z wicin bierze ziarna w najlepszym gatunku,
I zna tajne sposoby gotowania trunku,
Który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu,
Zapach moki i gęstość miodowego płynu.
Wiadomo, czym dla kawy jest dobra śmietana;
Na wsi nie trudno o nię...
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
Dziś, tak jak za czasów naszego narodowego wieszcza, kawa jest polskim narodowym napojem. Jest też najpopularniejszym naparem na świecie. Rocznie wypijanych jest 400 mld filiżanek tego czarnej jak węgiel trunku. W ciągu ostatnich 10 lat spożycie kawy w Polsce wzrosło o ponad 80%. Obecnie statystyczny Polak wypija 3 kg kawy rocznie.
Moda na kawę przyszła do nas z zachodu Europy. Wschód do tej pory, jak przez sto lat Polska, preferuje herbatę. Przemysł kawowy zajmuje drugie miejsce na świecie. Zatrudnia 20 mln ludzi. A jaką kawę najchętniej piją Polki i Polacy?
Dla niej latte
Sposoby i rodzaje parzenia kawy od lat są obiektem badań handlarzy kawowym ziarnem. Z ich analiz wynika, że Polki częściej sięgają po filiżankę z zabielanym napojem przyrządzanym na sposób włoski. Delektują się więc cappuccino, caffé latte lub latte macchiato? Jaka jest między nimi różnica.
Bariści, czyli specjaliści od parzenia kawy, twierdzą, że cappuccino to espresso, do którego na wierzch kładzie się spienione na gorąco mleko. Dla ozdoby można je posypać tartą czekoladą lub słodkim kakao. Tak przyrządzony napój podaje się w podgrzanej filiżance z grubej porcelany koloru białego.
Chcąc przyrządzić caffé latte, wystarczy espresso zalać gorącym spienionym mlekiem i tak jak w przypadku cappuccino podać w filiżance z białej porcelany. Inaczej sprawa ma się w przypadku caffé macchiato. Ten napój należy podawać w wysokiej bezbarwnej szklance. Wówczas najlepiej widać jego trzy warstwy. Od spodu mleko, w środku espresso, na górze pianę. Jak przygotowuje się ten oryginalny z powodu koloru napój? Do spienionego mleka należy bardzo powoli, po ściankach szklanki wlać espresso. Tylko w ten sposób otrzyma się trójwarstwowy napój.
Dla niego mała czarna
Polacy preferują espresso. Zaledwie 50 ml czarnej jak węgiel kawy ma wyrazisty smak. I jest najprostszym sposobem na wzmocnienie i pobudzenie organizmu, ponieważ kawa to źródło kofeiny. Sto mililitrów esencji kawowej zawiera ok. 180 mg kofeiny.
To substancja, która przyspiesza czynność serca, na krótko podwyższa ciśnienie krwi. Rozszerza naczynia krwionośne oskrzeli, pogłębia oddech, dzięki czemu organizm jest lepiej dotleniony. Poprawia krążenie mózgowe − zwiększa zdolność koncentracji. Kofeina w mózgu blokuje receptory przekazujące informację o potrzebie snu. Znika zmęczenie. Udowodniono, że kawa przedłuża zdolność do długotrwałego wysiłku, zwiększając tym samym odporność na zmęczenie mięśni i zwiększa zdolność organizmu do spalania tłuszczów. Kofeina przyspiesza przemianę tłuszczów w organizmie. Tak więc umiarkowane spożycie kawy (oczywiście bez cukru i śmietanki) może stanowić korzystny składnik kuracji odchudzającej. Kofeina chroni dodatkowo miąższ wątroby przed uszkodzeniem.
Kawa zawiera również dużo przeciwnowotworowych utleniaczy, przez co przedłuża młodość. A dzięki moczopędnemu działaniu zmniejsza ryzyko raka pęcherza, gdyż wypłukuje z niego szkodliwe substancje, które są wydalane wraz z moczem. Udowodniono również działanie przeciwalergiczne kawy − zmniejsza wydzielanie histaminy przez organizm. Kofeina zawarta w kawie zapobiega alergii oraz zmniejsza jej skutki.
Dietetycy twierdzą, że dzienna dawka kofeiny nie powinna przekroczyć 500 mg. Zanim więc sięgniemy po kolejną filiżankę kawy, pamiętajmy, że ta pobudzająca substancja znajduje się także w herbacie (zarówno czarnej, jak i zielonej), coca-coli, cukierkach czekoladowych, a nawet w lekarstwach. Ponieważ przedawkowanie kofeiny jest niebezpieczne, kawy nie powinny pić osoby chorujące na nadciśnienie, arytmię serca i refluks.
Neutralizator zapachów
Kawa to nie tylko smak. To również wyjątkowa woń. Nie jeden tzw. nos, czyli specjalista od zapachu, twierdzi, że jej woń jest neutralizatorem innych zapachów. Dlatego w perfumeriach między flakonami perfum stoją zamykane pojemniki z ziarnami kawy. Po co? Ponieważ po zaciągnięciu się trzema zapachami wód toaletowych tracimy wrażliwość na ich zapach. By znów odzyskać tę zdolność, należy zaciągnąć się zapachem kawy. Oczyści on nasz zmysł powonienia i znów będziemy mogli wąchać kolejne perfumy.
Dorota Słomczyńska
-----------------------------------------------------------------------------
Pierwsza kawiarnia
Założycielem pierwszej w Wiedniu kawiarni w roku 1683 był Polak Franciszek Jerzy Kulczycki. Jak głosi legenda, zrobił to, korzystając z zapasów kawy porzuconych przez uciekających Turków. To jemu zawdzięczamy picie kawy z dodatkiem mleka i cukru.
Ciekawostki...
Kawa przywędrowała do Europy z Afryki, gdzie pito ją z dodatkiem soli i masła. Stamtąd przez Półwysep Arabski trafiła do Turcji. Turcy jako pierwsi zaczęli ją palić. W 1700 roku kawa trafiła do obu Ameryk, gdzie powstały największe jej plantacje, głównie w Brazylii.
Do rodziny roślin o łacińskiej nazwie Coffea należy ponad 6000 różnych gatunków.
Uprawiane są tylko dwa. Coffea Arabica to aż 70% upraw. Resztę stanowi kongijska Rubusta. Używa się jej do produkcji kaw rozpuszczalnych oraz w mieszankach espresso, dla uzyskania charakterystycznej kremowej pianki, tzw. crema.
Kawa Luwak jest najdroższą kawą na świecie. Jedna jej filiżanka kosztuje ok. 100 zł. Ziarna wydobywa się z odchodów indonezyjskiego łaskuna muzanga.
